TWÓRCĄ TEORII INTELIGENCJI WIELORAKICH JEST HOWARD GARDNER
amerykański psycholog i neurolog, profesor Uniwersytetu Harvarda i Uniwersytetu Bostońskiego,
doktor honoris causa ponad 20 szkół wyższych i uniwersytetów .
TEORIA HOWARDA GARDNERA to przede wszystkim:
inne spojrzenie na możliwości rozwojowe dziecka i jego szanse edukacyjne, spojrzenie na dziecko w sposób nieoceniający, inna niż tradycyjna wizja szkoły, inna wizja człowieka dorosłego
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA TEORII INTELIGENCJI WIELORAKICH:
Każdy człowiek posiada wszystkie typy inteligencji w różnym stopniu rozwinięte, tworzą one niepowtarzalny „profil inteligencji”, który podlega zmianom.
Wszystkie inteligencje wzajemnie ze sobą współpracują.
Każdą inteligencję można rozwijać – „słabsze” inteligencje można rozwijać poprzez „mocniejsze”.
Rozwojowi inteligencji sprzyja właściwie zorganizowane środowisko dlatego warto dostosować środowisko przedszkolne I domowe do typu inteligencji dziecka.
RÓWNOPRAWNE INTELIGENCJE :
JĘZYKOWA /LINGWISTYCZNA /
RUCHOWA /CIELESNO – KINESTETYCZNA/
MATEMATYCZNO – LOGICZNA
WIZUALNO – PRZESTRZENNA
PRZYRODNICZA /NATURALISTYCZNA/
MUZYCZNA
INTERPERSONALNA
INTRAPERSONALNA /AUTOREFLEKSYJNA/
EGZYSTENCJALNA
INTELIGENCJA JĘZYKOWA
przejawia się w rozumieniu świata poprzez słowo mówione i pisane, we wrażliwości na rymy, znaczenie słów oraz dźwięki.
Dzieci z przewagą tej inteligencji:
Myślą „słowami” i lubią czytać
Przejrzyście wypowiadają i spisują myśli
Tworzą opowiadania, barwne historie
Uczą się słuchając, czytając, dyskutując
Używają bogatego słownictwa
Szybko uczą się języków obcych
DZIECKO Z ROZWINIĘTĄ INTELIGENCJĄ JĘZYKOWĄ
ma znakomitą pamięć, np. potrafi zaskakiwać przypominaniem o błahostkach, przytaczać historie zasłyszane w rozmowach dorosłych
lubi mówić, opowiadać, słuchać opowieści, np. podczas czytania przez rodzica bajki podpowiada ciąg dalszy lub układa własne, oryginalne historie
chętnie i często zadaje pytania, np. podczas wykonywania codziennych czynności lub na spacerze
przywiązuje się do schematów, np. zawsze powtarza pewne czynności i codzienne rytuały
myśli symbolicznie np. z łatwością kojarzy nazwy liter lub zapamiętuje wygląd prostych wyrazów nie potrafiąc jeszcze czytać
INTELIGENCJA RUCHOWA
Przejawia się w rozumieniu świata poprzez ruch i kontakt fizyczny oraz umiejętnością wykorzystania własnego ciała do wyrażania emocji.
Dzieci z przewagą tej inteligencji:
Wykorzystują ruch w sposób celowy
Mają wyczucie czasu i przestrzeni
Są uzdolnione manualnie
Mają dobrą koordynację ruchową
Lubią wycieczki i zajęcia w terenie
INTELIGENCJA MATEMATYCZNO – LOGICZNA
przejawia się w rozumieniu świata poprzez liczby, ciągi zdarzeń, myślenie logiczne i kreatywne rozwiązywanie problemów
Dzieci z przewagą tej inteligencji:
Mają uzdolnienia matematyczne
Lubią porządek i precyzyjne instrukcje
Są konkretne i dociekliwe
Badają i zbierają informacje
Lubią gry, łamigłówki i zagadki
Potrafią rozwiązywać problemy
Umiejętnie szeregują, klasyfikują i wnioskują
.
DZIECKO Z ROZWINIĘTĄ INTELIGENCJĄ MATEMATYCZNO-LOGICZNĄ
dąży do osiągnięcia celu, np. nie wstanie od biurka, dopóki nie pokoloruje do końca obrazka
jest cierpliwe, np. lubi układanki z drobnymi elementami, puzzle
jest dokładne i zorganizowane, np. ciężko jest mu się skupić w bałaganie
lubi liczyć wszelkie napotkane przedmioty
potrafi sprawnie i szybko rozwiązywać zagadki
chętnie eksperymentuje np. poznaje rzeczywistość bardziej przez doświadczanie niż przez opowieści.
INTELIGENCJA WIZUALNO – PRZESTRZENNA
przejawia się w rozumieniu świata poprzez myślenie obrazami, wrażliwość wzrokowo – przestrzenną, wizualizację i orientację przestrzenną
INTELIGENCJA WIZUALNO – PRZESTRZENNA
Dzieci z przewagą tej inteligencji:
Są twórcze i pomysłowe
Doskonale orientują się w przestrzeni
trójwymiarowej
Wiernie odtwarzają w pamięci obrazy
Dużo rysują oraz dobrze konstruują
Czytają mapy, tabele i diagramy
Mają bogatą wyobraźnię
DZIECKO Z ROZWINIĘTĄ INTELIGENCJĄ WIZUALNO – PRZESTRZENNĄ
jest wrażliwe na otaczające przedmioty, kolory, wzory
lubi rysować, malować, konstruować
ma rozwinięty zmysł dotyku, np. często dotyka widziane przedmioty, zawsze domaga się, by oglądane rzeczy dostać do rąk
myśli używając wyobraźni i obrazów
lubi tworzyć używając różnego typu materiałów
ma wyobraźnię przestrzenną, np. lubi grać w gry logiczne, poszukiwania skarbów, w chowanego, lubi układać puzzle, klocki, układanki, itp.
INTELIGENCJA PRZYRODNICZA
przejawia się w rozumieniu świata poprzez otoczenie, środowisko, umiejętność rozpoznawania i kategoryzowania świata fauny i flory oraz innych obiektów przyrodniczych
Dzieci z przewagą tej inteligencji:
Rozumieją świat roślin i zwierząt
Rozpoznają i kategoryzują obiekty przyrody
Dostrzegają wzorce funkcjonujące w naturze
Lubią przebywać na świeżym powietrzu
Kochają przyrodę, pasjonują się ekologią
Klasyfikują przedmioty w hierarchie
INTELIGENCJA MUZYCZNA
przejawia się w rozumieniu świata poprzez rytm i melodię, zdolnością słuchową, wrażliwością na dźwięki, rymy i kompozycje
Dzieci z przewagą tej inteligencji:
Rozumieją świat poprzez rytm i melodię
Potrafią aktywnie słuchać
Łączą muzykę z emocjami
Są wrażliwe na odbiór dźwięków
Mają poczucie rytmu, lubią śpiewać
Zmieniają w muzykę wszystko, co robią
Uczą się przy muzyce
DZIECKO Z ROZWINIĘTĄ INTELIGENCJĄ MUZYCZNĄ
jest wrażliwe na dźwięki, nie tylko muzyczne, np. szybko uczy się odróżniać śpiew ptaków
odczytuje ton głosu, np. pyta mamę, dlaczego jest smutna, nawet gdy mama stara się to ukryć
przeżywa muzykę, np. ma swoje ulubione piosenki wywołujące określone reakcje i zachowania, lubi głośno śpiewać, nuci podczas zabawy
Uczy się i wykonuje różne czynności przy muzyce, np. nie potrafi siedzieć spokojnie słysząc dźwięki piosenek
zapamiętuje rytmy, ma dobry słuch muzyczny
INTELIGENCJA INTERPERSONALNA
to zdolność rozumienia innych ludzi, współodczuwania, negocjowania i wypracowywania kompromisów oraz patrzenia na świat oczyma innej osoby
Dzieci z przewagą tej inteligencji:
Lubią i potrafią pracować w grupie
Łatwo nawiązują kontakty z ludźmi
Mają zdolności przywódcze
Są komunikatywne
Są asertywne przy konfrontacji
INTELIGENCJA INTRAPERSONALNA
to zdolność rozumienia samego siebie, własnych uczuć, patrzenia na świat ze swojego punktu widzenia, umiejętność kierowania własnym postępowaniem
Dzieci z przewagą tej inteligencji:
Lubią pracować samodzielnie
Znają własne mocne strony
Budują wewnętrzną motywację
Poszukują odpowiedzi na trudne pytania
KAŻDE DZIECKO JEST ZDOLNE
Jeśli dziecko gorzej radzi sobie w jakiejś dziedzinie, nie znaczy to, że jest gorsze od rówieśników. Dziecko może mieć świetnie rozwiniętą np. inteligencję ruchową czy interpersonalną, przez co lepiej od innych radzi sobie w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami lub w sporcie. Każdy człowiek ma jedne rodzaje inteligencji silniej rozwinięte, a inne słabiej. Kiedy uda się określić co jest mocną, a co słabą stroną dziecka, można potem tę wiedzę wykorzystać wspierając jego rozwój.
KIEDY UDA SIĘ OKREŚLIĆ CO JEST MOCNĄ, A CO SŁABĄ STRONĄ DZIECKA, MOŻNA POTEM TĘ WIEDZĘ WYKORZYSTYWAĆ W PROJEKTOWANIU DZIAŁAŃ PRZEDSZKOLNYCH. TOK PRZEDSZKOLNY ZORGANIZOWANY W TAKI SPOSÓB JEST DLA DZIECKA ROZWIJAJĄCY, ŚRODOWISKO STAJE SIĘ PRZYJAZNE, DZIECKO UCZY SIĘ POPRZEZ ZABAWĘ W NATURALNY DLA SIEBIE SPOSÓB.
- Można budować wysoką samoocenę dziecka, które z jednej strony uświadamia sobie, że w jakiejś dziedzinie nie najlepiej sobie radzi, ale za to np. szybko uczy się słówek w języku angielskim, pięknie maluje, buduje wspaniałe konstrukcje, czy też błyskawicznie zapamiętuje rytmy, które usłyszy.
- Dziecko przekonuje się, że słabe strony można rozwijać, wykorzystując mocne.
- Trzeba wspierać i rozwijać zdolności, aby dziecko odnosiło sukcesy w dziedzinach, które go interesują.